سیستم غدد درون ریز شبکه ای از غده ها و اندام هایی است که در سراسر بدن واقع شده اند. این سیستم، شبیه به سیستم عصبی است چرا که نقش مهمی در کنترل و تنظیم بسیاری ازعملکردهای بدن دارد. اما در حالی که سیستم عصبی از تکانه های عصبی و انتقال دهنده های عصبی برای ارتباط استفاده می کند، سیستم غدد درون ریز از پیام رسان های شیمیایی به نام هورمون ها استفاده می کند. در این مقاله با ما همراه شوید تا در مورد سیستم غدد درون ریز، کارهایی که انجام می دهد و هورمون هایی که تولید می کند، بیشتر بدانید.

سیستم غدد درون ریز چه میکند؟

سیستم غدد درون ریز مسئولیت تنظیم بخش گسترده ای از عملکردهای بدن از طریق ترشح هورمون ها را به عهده دارد. هورمون ها توسط غده های سیستم غدد درون ریز ترشح می شوند و از طریق جریان خون به اندام ها و بافت های مختلف بدن می رسند. سپس هورمون ها به این اندام ها و بافت ها دستور میدهند که چه کاری انجام دهند یا چگونه عمل کنند. مواردی از عملکردهای بدن که توسط سیستم غدد درون ریز کنترل می شوند عبارتند از:

• متابولیسم
• رشد و توسعه
• عملکرد جنسی و تولید مثل
• ضربان قلب
• فشار خون
• اشتها
• چرخه خواب و بیداری
• دمای بدن

غده چیست؟

غده اندامی است که ماده ای را تولید و آزاد می کند که بدن برای کار کردن به آن نیاز دارد. دو نوع از غده ها وجود دارند:

• غدد درون ریز که هورمون ها را مستقیماً وارد جریان خون می کنند.
• غدد برون ریز، مانند غدد لنفاوی و غدد عرق، که بخشی از سیستم غدد درون ریز نیستند.

اندام های موجود در سیستم غدد درون ریز

غده های سیستم غدد درون ریز محل تولید، ذخیره و ترشح هورمون ها هستند. هر غده یک یا چند هورمون تولید می کند که اندام ها و بافت های خاصی را در بدن هدف قرار می دهند.

غدد سیستم غدد درون ریز عبارتند از:

1. هیپوتالاموس : برخی افراد آن را غده در نظر نمیگیرند، اما هیپوتالاموس هورمون هایی تولید می کند که غده هیپوفیز را کنترل می کنند. همچنین در تنظیم بسیاری از عملکردها، از جمله چرخه خواب و بیداری، دمای بدن و اشتها نقش دارد. همچنین می تواند عملکرد سایر غدد درون ریز را تنظیم کند.
2. هیپوفیز: غده هیپوفیز در زیر هیپوتالاموس قرار دارد. هورمون هایی که بر رشد و تولید مثل تأثیر گذارند را تولید می کند و همینطور می توانند عملکرد سایر غدد درون ریز را هم کنترل کنند.
3. پینه آل: این غده در وسط مغز شما قرار دارد. و بر چرخه خواب و بیداری شما موثر است.
4. تیروئید: غده تیروئید در قسمت جلویی گردن شما قرار دارد. و در متابولیسم نقش بسیار مهمی دارد.
5. پاراتیروئید: غده پاراتیروئید هم در جلوی گردن شما قرار دارد و نقش مهمی در کنترل سطح کلسیم در استخوان ها و خون شما ایفا میکند.
6. تیموس: که در نیم تنه ی فوقانی قرار دارد تا زمان بلوغ فعال است و هورمون هایی تولید می کند که برای رشد نوعی از گلبول های سفید خون به نام سلول T مهم هستند.
7. آدرنال (فوق کلیوی): در بالای هر کلیه یک غده فوق کلیوی وجود دارد. این غدد هورمون هایی تولید می کنند که در تنظیم عملکردهایی مانند فشار خون، ضربان قلب و پاسخ به استرس موثر هستند.
8. پانکراس(لوزالمعده): لوزالمعده دراعماق شکم شما قرار دارد. عملکرد آن مربوط به  کنترل سطح قند خون است.

برخی از غدد درون ریز نیز عملکردهای غیر درون ریز دارند. به عنوان مثال، تخمدان ها و بیضه ها هورمون تولید می کنند، اما عملکرد غیر درون ریز تولید اسپرم و تخمک را هم دارند.

هورمون های سیستم غدد درون ریز

هورمون ها موادی شیمیایی اند که سیستم غدد درون ریز از آن برای ارسال پیام به اندام ها و بافت ها در سراسر بدن استفاده می کند. هنگامی که هورمون ها در جریان خون آزاد می شوند، به اندام یا بافت مورد نظر خود می روند . این اندام ها گیرنده هایی دارد که هورمون را شناسایی کرده و به آن ها واکنش نشان می دهد. در زیر نمونه هایی از هورمون هایی که توسط سیستم غدد درون ریز تولید می شوند، آورده شده است.

اینفوگرافی سیستم غدد درون ریز

شرایطی که می تواند سیستم غدد درون ریز را تحت تاثیر قرار دهد

گاهی اوقات، سطح هورمون می تواند خیلی بالا یا خیلی پایین باشد. اگر که این اتفاق بیافتد، می تواند در سلامت شما تاثیر داشته باشد. علائم و نشانه ها به هورمونی بستگی دارد که از تعادل خارج شده است. در اینجا به برخی از شرایطی که می توانند بر سیستم غدد درون ریز تأثیر بگذارند و سطحوح هورمونی شما را تغییر دهند، نگاهی می اندازیم.

پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید شما بیش از حد لازم هورمون تیروئید تولید کند. علت آن می تواند ناشی از طیف وسیعی از موارد، از جمله شرایط خودایمنی باشد. برخی از علائم رایج پرکاری تیروئید عبارتند از:

• خستگی
• عصبی بودن
• کاهش وزن
• اسهال
• مشکل در تحمل گرما
• ضربان سریع قلب
• مشکل  درخوابیدن

نحوه درمان بستگی به شدت بیماری و همچنین علت اصلی آن دارد. راهکارها شامل داروها، درمان با ید رادیواکتیو یا جراحی است. بیماری گریوز یک اختلال خود ایمنی و نوعی رایج از پرکاری تیروئید است. در افراد مبتلا به بیماری گریوز، سیستم ایمنی به تیروئید حمله می کند که باعث می شود هورمون تیروئید بیش از حد معمول تولید شود.

کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید شما هورمون تیروئید کافی تولید نمی کند. مشابه پرکاری تیروئید، علل بالقوه مختلفی دارد. برخی از علائم رایج کم کاری تیروئید عبارتند از:

• خستگی
• افزایش وزن
• یبوست
• مشکلات تحمل سرما
• پوست و موی خشک
• ضربان آهسته قلب
• قاعدگی نامنظم
• موضوعات مربوط به باروری

درمان کم کاری تیروئید مستلزم  تکمیل کردن میزان هورمون تیروئید با دارو است.

سندرم کوشینگ

سندرم کوشینگ به دلیل ترشح سطح بالای هورمون کورتیزول رخ می دهد. علائم شایع سندرم کوشینگ عبارتند از:

• افزایش وزن
• تجمع چربی در صورت، میان تنه یا شانه ها
• احساس کشش، به ویژه روی بازوها، ران ها و شکم
• دیر بهبود پیدا کردن زخم ها، خراش ها و نیش حشرات
• پوست نازکی که به راحتی کبود می شود
• قاعدگی نامنظم
• کاهش میل جنسی و باروری در مردان

درمان بستگی به علت بیماری دارد و می تواند شامل داروها، پرتو درمانی یا جراحی باشد.

بیماری آدیسون

بیماری آدیسون زمانی که غدد فوق کلیوی شما کورتیزول یا آلدوسترون کافی تولید نمی کنند اتفاق می افتد. برخی از علائم بیماری آدیسون عبارتند از:

• خستگی
• کاهش وزن
• درد شکم
• قند خون پایین
• حالت تهوع یا استفراغ
• اسهال
• تحریک پذیری و زود رنجی
• میل به نمک یا غذاهای شور

قاعدگی نامنظم

درمان بیماری آدیسون مستلزم مصرف داروهایی است که به جایگزینی هورمون هایی که بدن شما به اندازه کافی آنها را تولید نمی کند، کمک می کنند.

دیابت

دیابت به وضعیتی گفته می شود که در آن سطح قند خون شما در محدوده معین تنظیم نمی شود. افراد مبتلا به دیابت دارای گلوکز بیش از حد در خون (قند خون بالا) هستند. دو نوع دیابت وجود دارد: دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ – برخی از علائم رایج دیابت عبارتند از:

• خستگی
• افزایش گرسنگی یا تشنگی
• تکرر ادرار
• تحریک پذیری و زود رنجی
• عفونت های مکرر

درمان دیابت می تواند شامل نظارت بر قند خون، انسولین درمانی و دارو باشد. تغییرات سبک زندگی، مانند ورزش منظم و خوردن یک رژیم غذایی متعادل نیز می تواند کمک کند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

این عارضه ی رایج به دلیل عدم تعادل هورمون های تولید مثل در افراد دارای تخمدان ایجاد می شود که می تواند در تخمدان ها تداخلاتی ایجاد کند. ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند به این معنی باشد که ممکن است تخمک هر ماه آزاد نشود یا در زمان آزاد شدن آن طور که باید رشد نکرده باشد. برخی از علائم رایج PCOS عبارتند از:

• قاعدگی نامنظم
• مشکلات باروری
• کیست هایی که روی تخمدان ها تشکیل می شوند
• آکنه
• هیرسوتیسم یا پر مویی، که رویش غیرعادی مو در صورت یا چانه است
• نازک شدن مو
• افزایش وزن

برچسب های پوستی(توده های پوستی خوش خیم گوشتی رنگ)

روش معالجه PCOS بر کاهش علائم تمرکز دارد. روش های درمانی شامل داروهایی مانند داروهای پیشگیری از بارداری و متفورمین، و تغییرات سبک زندگی، مانند تمرکز بر تغذیه و در صورتی که پزشک شما آن را توصیه کرده باشد تلاش برای رسیدن به وزن متوسط ​​میباشد.

هایپوگنادیسم (کم کاری غدد جنسی)

یک بیماری شایع، به ویژه در مردان مسن و گاهی اوقات در زنان است. هایپوگنادیسم ناشی از کاهش تولید هورمون جنسی تستوسترون است. این اختلال می تواند منجر به کاهش میل جنسی و همچنین علائم مختلف دیگری مانند موارد زیر بشود:

• اختلال نعوظ در افراد دارای آلت تناسلی
• کاهش انرژی
• کاهش توده عضلانی
• افسردگی
• افزایش کج خلقی و زود رنجی

روش درمان هایپوگنادیسم بر تعادل ترشح تستوسترون تمرکز دارد. جایگزینی تستوسترون و تغییر شیوه زندگی مانند تلاش برای رسیدن به وزن متوسط (​​اگر پزشک شما آن را توصیه کرده باشد) دو روش شناخته شده و عمومی هستند.

پوکی استخوان

پوکی استخوان کاهش غیرطبیعی توده استخوانی و تغییرات در بافت استخوان است. این موضوع به دلایل مختلفی می تواند ایجاد شود، اما دو دلیل رایج کاهش سطح استروژن در افراد دارای تخمدان و کاهش سطح تستوسترون در افراد دارای بیضه است. کاهش سطح هورمون می تواند مربوط به سن یا ابتلا به  بیماری های دیگر باشد. علائم پوکی استخوان همیشه قابل رویت نیستند. اما برخی از علائم شایع تر، شامل شکستگی استخوان ، صدمات مربوط به ضربات جزئی، بلند کردن  چیزی و حتی سرفه و عطسه هستند. درمان پوکی استخوان بر کاهش یا توقف از دست دادن بافت استخوان تمرکز دارد. تغذیه مناسب، ورزش و مصرف داروها سه مورد از رایج ترین روش های درمانی هستند.

آکرومگالی

این بیماری نادر زمانی ایجاد می شود که بدن بیش از حد هورمون رشد ترشح می کند که عمدتاً در غده هیپوفیز تولید می شود. این عارضه بشتر در بزرگسالان میانسال دیده می شود و می تواند باعث بزرگ شدن اندام ها، استخوان ها، غضروف ها، اعضا و بافت های خاصی بشود. علائم رایج آکرومگالی عبارتند از:

• بینی متورم
• گوش های متورم
• دست ها و پاهای متورم
• دردهای مفصلی
• صدای بم تر از حد معمول
• افزایش تعریق و بوی بدن

درمان آکرومگالی شامل داروها، پرتودرمانی و جراحی است.

نتیجه گیری:

سیستم غدد درون ریز مجموعه ای پیچیده از غده ها و اندام هایی است که به تنظیم عملکردهای مختلف بدن کمک می کند. این کار از طریق ترشح و انتشار هورمون‌ها یا همان پیام رسان های شیمیایی تولید شده توسط سیستم غدد درون ریز انجام می شود.

تهیه و تنظیم مطلب توسط تیم تولید محتوای بادی‌من، استفاده از مطالب بدون ذکر منبع ( بادی‌من ) و به منظور مقاصد تجاری پیگرد قانونی دارد.