مقادیر بالای شکر می‌تواند اثرات مضری روی متابولیسم و سلامت داشته باشد. به همین دلیل بسیاری از افراد به شیرین‌کننده‌های مصنوعی مثل سوکرالوز روی می‌آورند. با این وجود، درحالی که مسئولان ادعا می‌کنند سوکرالوز بی‌خطر است، تعدادی از مطالعات آن را با برخی بیماری‌ها مرتبط دانسته‌اند. در این مقاله سوکرالوز و اثرات مفید و مضرش بر سلامتی را بی‌طرفانه بررسی خواهیم کرد.
سوکرالوز چست؟
سوکرالوز یک شیرین‌کننده مصنوعی بدون کالری است و اسپلندا رایج‌ترین محصول مبتنی بر سوکرالوز است. سوکرالوز طی تعدادی فرایند شیمیایی چندمرحله‌ای از شکر ساخته می‌شود که در این فرایندها سه گروه هیدروژن-اکسیژن با اتم‌های کلر جایگزین می‌شوند. سوکرالوز در سال 1976 و زمانی که یک دانشمند در کالج بریتیش دستورالعمل‌های مربوط به یک ماده را اشتباه شنیده بود، کشف شد. او این ماده را چشید و متوجه شد که بسیار شیرین است. سپس شرکت‌های Tate & Lyle و Johnson & Johnson، به‌طور مشترک محصولات اسپلندا را توسعه دادند. اسپلندا اولین بار در سال 1999 و در ایالات متحده معرفی شد و هم اکنون یکی از محبوب‌ترین شیرین‌کننده‌ها در این کشور است.
اسپلندا معمولا به‌عنوان جایگزین شکر در آشپزی و شیرینی‌پزی استفاده می‌شود. همچنین در سراسر جهان به هزاران محصول غذایی افزوده می‌شود.
سوکرالوز بدون کالری است اما اسپلندا علاوه بر سوکرالوز، حاوی کربوهیدرات‌های دکستروز (گلوکز) و مالتودکسترین هم هست که محتوای کالری آن را به 3.36 کالری در هر گرم می‌رساند. با این حال، کل کالری و کربوهیدراتی که اسپلندا به رژیم غذاییتان اضافه می‌کند، ناچیز است چون هربار فقط به مقدار کمی از اسپلندا برای مصرف نیاز دارید.
سوکرالوز 400 تا 700 برابر شیرین‌تر از قند است و برخلاف بسیاری از شیرین‌کننده‌های محبوب، ته‌مزه تلخی ندارد.
تاثیر سوکرالوز بر قند خون و انسولین
گفته می‌شود سوکرالوز یا تاثیر کمی بر سطح قند خون و انسولین دارد یا هیچ اثری ندارد. اما این موضوع به شخص شما و اینکه آیا به مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی عادت دارید یا نه، بستگی دارد. در یک مطالعه کوچک بر روی 17 نفر با چاقی شدید که این شیرین‌کننده‌ها را به‌طور منظم مصرف نمی‌کردند، گزارش شد که سوکرالوز سطح قند خون را تا 14% و سطح انسولین را تا 20% بالا می‌برد.
در مطالعات متعدد دیگری روی افرادی با وزن متوسط که هیچ بیماری قابل توجهی نداشتند، به این نتیجه رسیدند که سوکرالوز هیچ تاثیری روی سطح قند خون یا انسولین ندارد. با این وجود، افراد شرکت‌کننده در این مطالعات کسانی بودند که به‌طور منظم از سوکرالوز استفاده می‌کردند. اگر به‌طور منظم از سوکرالوز استفاده نمی‌کنید، ممکن است دچار تغییراتی در سطح قند خون و انسولین شوید. با این حال، اگر به مصرف سوکرالوز عادت دارید، احتمالا سوکرالوز اثری روی سطح قند خون و انسولین شما نخواهد داشت.
آشپزی با سوکرالوز ممکن است مضر باشد
ادعا می‌شود اسپلندا در برابر حرارت مقاوم است و برای آشپزی و شیرینی‌پزی مناسب است. اما مطالعات اخیر این ادعاها را به چالش کشیده‌اند.ذبه نظر می‌رسد در دمای بالا، اسپلندا تجزیه می‌شود و با سایر مواد واکنش می‌دهد.
یک مطالعه نشان داد که حرارت دادن سوکرالوز با گلیسرول، ترکیب موجود در مولکول‌های چربی، ماده مضری به اسم کلروپروپانول تولید کرد. این ماده خطر سرطان را افزایش می‌دهد. درباره این موضوع تحقیقات بیشتری لازم است اما بهتر است در هنگام پخت‌وپز در دماهای بالاتر از 350 درجه فارنهایت (175 درجه سانتی‌گراد)، از شیرین‌کننده‌های دیگری به‌جای سوکرالوز استفاده کنید.
آیا سوکرالوز بر سلامت روده تاثیر می‌گذارد؟
باکتری‌های مفید درون روده برای سلامت بدن بسیار مهم هستند. این باکتری‌ها گوارش را بهتر می‌کنند، عملکرد ایمنی را بهبود می‌بخشند و خطر بسیاری از بیماری‌ها را کم می‌کنند. به طرز جالب توجهی، یک مطالعه روی رت‌ها نشان داد که سوکرالوز ممکن است اثرات منفی روی این باکتری‌ها داشته باشد. بعد از 12 هفته، رت‌هایی که از شیرین‌کننده‌ها استفاده کرده بودند، 47-80% باکتری‌های بی‌هوازی (باکتری‌هایی که به اکسیژن نیاز ندارند) کم‌تری در روده‌شان داشتند.
تعداد باکتری‌های مفیدی مثل بیفیدوباکتری‌ها و باکتری‌های لاکتیک اسید، به میزان قابل توجهی کم شده بود، درحالی که به نظر می‌رسید تعداد باکتری‌های مضر کم‌تر تحت تاثیر قرار گرفته بود. علاوه بر آن، باکتری‌های روده حتی بعد از پایان آزمایش هم به سطح نرمال خود برنگشتند. با این حال، همچنان انجام تحقیقات بیشتر روی انسان‌ها ضروری است.
آیا سوکرالوز باعث افزایش یا کاهش وزن می‌شود؟
محصولاتی که حاوی شیرین‌کننده‌های بدون کالری هستند، غالبا به‌عنوان مواد موثر در کاهش وزن به بازار عرضه می‌شوند. با این وجود، به نظر نمی‌رسد سوکرالوز و شیرین‌کننده‌های مصنوعی تاثیر عمده‌ای بر وزن داشته باشند. مطالعات شهودی هیچ ارتباطی بین مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی و وزن بدن یا توده چربی پیدا نکرده‌اند، اما برخی از آن‌ها افزایش اندکی در شاخص توده بدنی (BMI) را گزارش کرده‌اند. با بررسی آزمایش‌های تصادفی کنترل‌شده که الگوی اصلی تحقیقات علمی هستند، مشخص شد شیرین‌کننده‌های مصنوعی به‌طور متوسط وزن بدن را به اندازه 1.7 پوند (0.8 کیلوگرم) کم می‌کنند.
آیا سوکرالوز بی‌خطر است؟
مانند شیرین‌کننده‌های مصنوعی دیگر، سوکرالوز هم بسیار بحث‌برانگیز است. برخی ادعا می‌کنند سوکرالوز کاملا بی‌خطر است اما مطالعات جدید نشان داده‌اند که ممکن است سوکرالوز بر روی متابولیسم اثر بگذارد. همچنین ممکن است در برخی افراد، سطح قند خون و انسولین را بالا ببرد. همچنین می‌تواند به محیط باکتریایی روده آسیب برساند، هرچند این مورد باید در انسان‌ها بررسی شود. بی‌خطری سوکرالوز در دماهای بالا هم مورد تردید است. بهتر است از پخت‌وپز و شیرینی‌پزی با سوکرالوز اجتناب کنید چون ممکن است ترکیبات مضری آزاد کند. با این اوصاف، اثرات بلندمدت سوکرالوز بر روی سلامتی هنوز مشخص نیست اما مراجع بهداشت مثل سازمان غذا و دارو (FDA) آن را بی‌خطر در نظر گرفته‌اند.
نتیجه نهایی
اگر طعم سوکرالوز را دوست دارید و بدنتان به خوبی با آن کنار می‌آید، احتمالا مصرف متعادل آن مشکلی ندارد. هیچ مدرک و شاهد قطعی مبنی بر مضر بودن سوکرالوز برای انسان وجود ندارد. با این وجود، ممکن است سوکرالوز انتخاب خوبی برای آشپزی در دمای بالا نباشد. به‌علاوه، اگر در رابطه با روده‌تان دچار مشکلات مداوم شدید، با پزشکتان مشورت کنید و بررسی کنید که آیا علت آن سوکرالوز است یا خیر. اگر هم می‌خواهید به‌طور کلی از مصرف سوکرالوز یا سایر شیرین‌کننده‌های مصنوعی اجتناب کنید، جایگزین‌های مناسب زیادی وجود دارد.
تهیه و تنظیم مطلب توسط تیم تولید محتوای بادی‌من، استفاده از مطالب بدون ذکر منبع ( بادی‌من ) و به منظور مقاصد تجاری پیگرد قانونی دارد.
Sources
Sensory Characteristics of Sucralose and other High Intensity Sweeteners
Bitter taste of saccharin and acesulfame-K
Sucralose affects glycemic and hormonal responses to an oral glucose load
Sucralose, A Synthetic Organochlorine Sweetener: Overview of Biological Issues