انسولین چیست؟ هرآنچه باید درمورد انسولین بدانید

انسولین هورمونی است که در لوزالمعده، غده‌ای در پشت معده، ترشح می شود. هورمون انسولین این امکان را برای بدن شما فراهم می آورد تا از گلوکز برای انرژی استفاده کند. گلوکز نوعی قند است که در بسیاری از کربوهیدرات ها یافت می شود. بدن ما انسان ها گلوکز را به صورت زیر پردازش می کند: بعد از یک وعده غذایی یا میان وعده، کربوهیدرات ها در دستگاه گوارش شما تجزیه شده و به گلوکز تبدیل می شود. سپس این ماده از طریق پوشش روده کوچک وارد جریان خون شما می شود.

زمانی که گلوکز وارد جریان خون شد، انسولین به سلول های بدن شما سیگنال می دهد تا قند را جذب کرده و از آن برای انرژی استفاده کند. این هورمون همچنین به تعادل سطح گلوکز خون شما کمک می کند. در واقع، هنگامی که گلوکز بیش از حدی در جریان خون شما وجود دارد، انسولین به بدن شما می گوید که باقی مانده گلوکز را در کبد ذخیره کند. تا زمانی که سطح گلوکز خون شما کاهش نیابد، گلوکز ذخیره شده آزاد نخواهد شد. از سوی دیگر، سطح آن ممکن است بین وعده های غذایی یا زمانی که بدن شما متحمل استرس شده یا به انرژی اضافی نیاز دارد کاهش یابد.

ارتباط دیابت و اختلال در ترشح انسولین چیست؟

دیابت زمانی رخ می دهد که بدن شما به درستی از انسولین استفاده نکرده یا مقدار کافی از آن را ترشح نکند. دو نوع اصلی دیابت وجود دارد: نوع ۱ و نوع ۲. دیابت نوع ۱ یک بیماری خود ایمنی است که باعث می شود بدن به خودش حمله کند. اگر با دیابت نوع ۱ زندگی می کنید، بدن شما نمی تواند به درستی انسولین بسازد. دلیل آن هم این است که سیستم ایمنی بدن شما به سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس آسیب رسانده است. دیابت نوع ۱ بیشتر در افراد جوان تشخیص داده می شود، اگرچه ممکن است در بزرگسالی نیز ایجاد شود.

در دیابت نوع ۲، بدن شما دیگر در برابر اثرات انسولین مقاوم شده است. این بدان معناست که بدن برای دریافت همان اثرات به انسولین بیشتری نیاز دارد. در نتیجه، مقدار زیادی از آن ترشح می شود تا سطح گلوکز خون را در حد نرمال نگه دارد. در نهایت و با گذشت زمان، سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس شما از بین میروند. دیابت نوع ۲ می تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد.

مدیریت دیابت با انسولین

تزریق انسولین می تواند به مدیریت هر دو نوع دیابت کمک کند. به عبارتی، انسولین تزریق شده به عنوان جایگزین یا مکملی برای انسولین طبیعی بدن شما عمل می کند. بدن افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ نمی توانند انسولین ترشح کنند، بنابراین باید آن را تزریق کنند تا سطح گلوکز خون آنها کنترل شود.

در مقابل، بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می توانند سطح گلوکز خون خود را با تغییر سبک زندگی و داروهای خوراکی کنترل کنند. با این حال، اگر این درمان ها به کنترل سطح گلوکز کمک نکند، آنها نیز ممکن است به داروی انسولین به صورت تزریقی نیز نیاز داشته باشند.

انواع روش های درمانی با انسولین

تمام گزینه های درمانی با انسولین اثرات یکسانی دارند. در حقیقت، آنها از افزایش و کاهش طبیعی سطح انسولین در بدن در طول روز تقلید کرده و ترکیب انواع مختلف انسولین بر سرعت و مدت زمان کار آنها تأثیر می گذارد. نوع انسولینی که برای شما تجویز می شود بسته به موارد زیر متفاوت است:

• سن شما
• سطح فعالیت
• اینکه چه مدت طول می کشد تا بدن انسولین را جذب کند
• چه مدت انسولین در بدن شما فعال می ماند

با پزشک خود در مورد انسولین مناسب برای خود و همچنین نوع سبک زندگی صحبت کنید.

تجویز و دوز انسولین

انسولین معمولاً از طریق سرنگ، قلم انسولین یا پمپ انسولین تجویز می شود. نوع تزریق انسولین عمدتا بر اساس ترجیحات شخصی، نیازهای سلامتی و پوشش بیمه ای شما خواهد بود. پزشک به شما نشان می دهد که چگونه انسولین را تزریق کنید. شما می توانید انسولین را زیر پوست در قسمت های مختلف بدن خود تزریق کنید، مانند:

• ران
• باسن
• بازوها
• شکم

همچنین پزشک شما احتمالا اهمیت تغییر محل تزریق انسولین را به منظور جلوگیری از تشکیل توده ها یا رسوبات چربی در محل تزریق توضیح خواهد داد.

نحوه انتخاب روش مناسب برای تزریق انسولین

هم سرنگ و هم قلم انسولین از یک سوزن کوچک برای تزریق آن به بدن استفاده می کنند. هر کدام مزایا و معایبی دارند، و اینکه در نهایت کدام برای شما مناسب تر است، به سبک زندگی و توصیه پزشک شما بستگی دارد. نکاتی که باید در مورد سرنگ انسولین بدانید:

• آنها در چندین اندازه مختلف عرضه می شوند.
• پزشک به شما خواهد گفت که در هر دوز به چه مقدار انسولین نیاز دارید.
• معمولاً در صورت نیاز انسولین را داخل سرنگ می‌کشید.
• اندازه سوزن و قلم انسولین براساس شرایط فردی بدنی و…میتواند متفاوت باشد.

نکاتی که در مورد قلم انسولین باید بدانید:

• برخی از قلم ها از کارتریج هایی استفاده می کنند که به صورت دستی در آن قرار می گیرند.
• قلم های دیگر از قبل پر شده و پس از استفاده از انسولین دور انداخته می شوند.
• سوزن های درون قلم ها اغلب کوچکتر از سوزن های درون سرنگ هستند.
• نمی توان هر نوعی از انسولین را با قلم استفاده کرد.
• قلم انسولین می توانند گرانتر از سرنگ باشد و گاهی اوقات تحت پوشش بیمه قرار نمی گیرد.

نحوه مصرف انسولین بدون سرنگ

دو راه برای دریافت انسولین بدون استفاده از سرنگ یا سوزن وجود دارد. این پزشک شما است که تصمیم می گیرد که آیا یکی از این گزینه ها برای نیازهای شخصی شما کارآمد است یا خیر.

پمپ های انسولین

در این روش، انسولین را به طور مداوم از طریق یک لوله پلاستیکی که به صورت نیمه دائمی در لایه چربی زیر پوست شما قرار داده شده است، تزریق کنید.

• پمپ معمولاً روی شکم یا پشت بازو قرار می گیرد
• این پمپ، انسولین را با دقت بیشتری نسبت به سرنگ به بدن میرساند
• استفاده از آن ممکن است باعث افزایش وزن شود
• احتمال ایجاد عفونت وجود دارد
• ممکن است گران باشد

داروهای استنشاقی انسولین

• برای انسولین با اثرات فوق سریع مناسب است
• معمولا قبل از غذا استفاده می شود
• این دارو عمدتا باید همراه با انسولین تزریقی با اثر طولانی تر استفاده شود
• ممکن است باعث افزایش وزن کمتر شود
• ممکن است باعث سرفه شود
• در مقایسه با روش های دیگر، دوز دقیقی را ارائه نمی دهد
• برای بررسی عوارض جانبی آن نیاز به آزمایش معمول دارد

روش نگهداری انسولین

انسولین، مانند مواد غذایی که در قفسه نگهداری می کنید ماندگاری بالایی نداشته و از این رو توصیه می شود زمانی  که آن را استفاده نمی کنید در یخچال بگذارید. با این حال، تزریق انسولین سرد ممکن است باعث ایجاد احساس درد بیشتری در تزریق شود. به همین دلیل، بهترین روش این است که بطری انسولینی را که در حال حاضر استفاده می کنید، در مکانی امن و دور از گرما و نور مستقیم خورشید قرار دهید. انسولین در دمای اتاق می تواند حدود یک ماه دوام بیاورد. همچنین توجه داشته باشید که انسولین را در فریزر نگهداری نکرده و همیشه قبل از استفاده، تاریخ انقضا آن را بررسی کنید.

عوارض جانبی و واکنش های شناخته شده در اثر مصرف انسولین

عوارض جانبی ناشی از تزریق یا دریافت انسولین نادر است، اما در موارد خاصی ممکن است رخ دهند. علائم واکنش های آلرژیک خفیف با تورم، خارش یا قرمزی در اطراف ناحیه تزریق همراه است. آلرژی های شدیدتر به انسولین ممکن است حالت تهوع و استفراغ را در بر گیرند. در هر حال با مشاهده هر یک از این علائم، با پزشک خود صحبت کنید. هيپوگليسمي، يا سطوح خيلي پايين گلوکز خون نیز گاهي ممکن است هنگام مصرف انسولين رخ دهد.

مهم است که انسولین دریافتی شما با غذا یا کالری متعادل همراه باشد. اگر طولانی ‌تر یا سخت ‌تر از حد معمول ورزش می‌کنید یا مقدار کالری یا کربوهیدرات کافی نمی‌خورید، سطح گلوکز شما می‌تواند بسیار پایین بیاید و در نهایت باعث کاهش قند خون شود. علائم قند خون پایین عبارتند از:

• خستگی
• ناتوانی در صحبت کردن
• تعریق
• گیجی
• از دست دادن هوشیاری
• تشنج
• انقباض عضلانی
• پوست رنگ پریده

به طور معمول، میزان گلوکز خون کمتر از ۷۰ میلی گرم در دسی لیتر برای افرادی که از انسولین استفاده می کنند بسیار پایین در نظر گرفته می شود.

درمان هیپوگلیسمی

برای درمان هایپوگلایسمی (کمتر از ۷۰ میلی گرم در دسی لیتر یا سطحی که پزشک آن را برای شما بسیار پایین در نظر گرفته) حداقل ۱۵ گرم کربوهیدرات سریع الهضم را همیشه همراه خود داشته باشید. این میزان کربوهیدرات تقریباً برابر با هر یک از موارد زیر است:

• نصف فنجان نوشابه غیر رژیمی
• نصف فنجان آب میوه
• ۵ عدد آبنبات
• ۲ قاشق غذاخوری کشمش
• ۲ یا ۳ قرص گلوکز (نوعی قند جویدنی که اشخاص مبتلا به دیابت برای کاهش قند خون در شرایط اضطراری از آن استفاده می کنند)
• داروهای جایگزین برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲

افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ باید از انسولین برای کمک به کنترل قند خون خود بهره گیرند، اما کسانی که مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند ممکن است بتوانند به جای تزریق، از داروهای خوراکی برای کنترل قند خون خود استفاده کنند. داروهای خوراکی معمولاً در ترکیب با تغییرات سبک زندگی، مانند افزایش فعالیت، کاهش وزن (در صورت وجود) و تغییر رژیم غذایی تجویز می شوند.

داروهای دیابت نوع ۲ عمدتا به منظور کاهش سطح گلوکز خون طراحی شده اند، اما ممکن است برای همه موثر نباشند. به طور معمول، آنها برای افرادی که اخیراً به دیابت مبتلا شده اند و از انسولین مکمل استفاده نمی کنند، بهترین اثربخشی را به همراه دارند. برخی از این داروها عبارتند از:

• مهارکننده های آلفا گلوکوزیداز
• تسکین دهنده های اسید صفراوی
• بیگوانیدها (متفورمین)
• مهارکننده های DPP-4
• آگونیست های گیرنده GLP-1
• مگلیتینیدها
• مهارکننده های SGLT2
• سولفونیل اوره ها
• تیازولیدین دیون ها یا TZDs

پزشک قبل از تجویز هر یک از این داروهای خوراکی، با شما در مورد سوابق پزشکی و داروهای اضافی دیگر که مصرف می کنید صحبت می کند.

روش های مدیریت سطح گلوکز خون

اگر شما با دیابت نوع ۱ زندگی می کنید، بدنتان نمی تواند انسولین تولید کند و بنابراین باید به مصرف دائمی انسولین ادامه دهید. اما افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می توانند این مشکل را با تغییر سبک زندگی کنترل کرده و حتی روند بیماری را معکوس نمایند. طبق توصیه های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری یا CDC ، برخی از تغییرات سبک زندگی که می توانند به مدیریت دیابت نوع ۲ کمک کنند عبارتند از:

• داشتن یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی سرشار از میوه ها و سبزیجات
• حفظ وزن متوسط
• فعالیت بدنی

این عادات خوب برای مدیریت دیابت نوع ۱ نیز مفید هستند، اما نمی توانند روند آن معکوس کرده و یا از بین ببرند. علاوه بر این، می‌توانید با موارد زیر به مدیریت قند خون خود کمک کنید:

• خوردن غذا در زمان های منظم
• محدود کردن و یا عدم استفاده مشروبات الکلی
• تلاش برای ترک سیگار
• مدیریت کلسترول خون
• مصرف منظم داروها و طبق دستور پزشک
• کنترل قند خون با آزمایشات منظم

جمع بندی

اگر مبتلا به دیابت (نوع ۱ یا ۲) هستید، مصرف انسولین می تواند به حفظ سطح گلوکز خون شما در محدوده توصیه شده کمک کند. چندین روش برای دریافت انسولین وجود دارد، مانند سرنگ، قلم انسولین، پمپ انسولین، یا حتی استنشاق. حفظ سطح گلوکز خون به کاهش خطر عوارض دیابت مانند نابینایی و قطع اندام نظیر پا کمک می کند. علاوه بر انسولین و داروهای خوراکی، تغییر در سبک زندگی نیز می تواند به جلوگیری از افزایش بیش از حد سطح گلوکز خون شما کمک کند. در نهایت، خواه برای شما انسولین تجویز شده یا نه و اینکه اخیراً دیابت برای شما تشخیص داده شده است، با پزشک خود در مورد روش هایی صحبت کنید تا اثربخشی درمان خود را تا حد امکان بهبود بخشید.

تهیه و تنظیم مطلب توسط تیم تولید محتوای بادی‌من، استفاده از مطالب بدون ذکر منبع ( بادی‌من ) و به منظور مقاصد تجاری پیگرد قانونی دارد.

References

4 ways to take insulin. (2021)

Insulin basics. (n.d.)

Insulin side effects. (2019)

Insulin storage and syringe safety. (n.d.)

Manage blood sugar. (2021)

Medication & treatments: Oral medication. (n.d.)

Oral medication: What are my options? (n.d.)

Quianzon C, et al. (2012). History of insulin

Standards of medical care in diabetes—2016. (2016)

Types of insulin. (2021)