در این مقاله به تفاوت عملکرد هورمون لپتین و گرلین میپردازیم. اگر هورمونی در بدن شما وجود داشت که وظیفه اصلی آن ایجاد حس گرسنگی در شما بود، احتمالاً اکثر ما آنقدر به آن علاقمند نبودیم. (شما را نمی دانم، اما داشتن اشتهای بجا هرگز برای من مشکلی ایجاد ننموده است.) اما اگر اشتهای ما کاهش می یافت، یقینا مقدار زیادی از این هورمون را تهیه می کردیم. خوب، اجازه دهید دو هورمون اصلی را در این رابطه یعنی گرسنگی و اشتها به شما معرفی کنیم: لپتین و گرلین. لپتین هورمونی است که توسط سلول های چربی ساخته شده و اشتهای شما را کاهش می دهد. از سوی دیگر، گرلین اشتها را افزایش داده و نقش مهمی را در افزایش وزن بدن ایفا می نماید. سطوح لپتین با نقش سرکوب کنندگی اشتها، در زمانی که شما لاغر هستید پایین تر و در وضعیت چاقی بدن بالاتر است. دکتر مری دالمن (Mary Dallman)، متخصص چاقی از دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو در این رابطه اذعان می دارد که بسیاری از افراد چاق در برابر اثرات سرکوب گر اشتهای لپتین مقاومت می کنند. در ادامه بیشتر با هورمون های گرسنگی و آنچه باید برای کنترل اشتها انجام شود، آشنا خواهیم شد.

هورمون گرلین

گرلین، افزایش دهنده اشتها، عمدتاً در معده ترشح شده و تصور می گردد که مسئول ارسال سیگنال گرسنگی به مغز است. انتظار می رود که بدن در صورت کم‌خوری، گرلین را افزایش داده و بالعکس در صورت پرخوری آن را کاهش دهد. همچنین مشخص شده است که سطوح گرلین در کودکان مبتلا به بی اشتهایی عصبی افزایش می یابد و در کودکان چاق کاهش می یابد. محققین آلمانی نشان داده اند که سطوح گرلین نقش مهمی را در تعیین سرعت بازگشت گرسنگی پس از مصرف غذا خوردن دارد. به طور معمول، سطح این هورمون قبل از غذا خوردن به طور چشمگیری افزایش می یابد. این امر نشانه گرسنگی بوده و سپس حدود سه ساعت پس از دریافت غذا کاهش می یابد. اما برخی از محققان دیگر بر این باور هستند که گرلین در تعیین اشتها آنقدرها هم مهم نیست. آنها فکر می کنند که نقش آن در تنظیم وزن بدن ممکن است در واقع با فرآیند پیچیده تری همراه باشد.

هورمون لپتین

از بین این دو هورمون یعنی گرلین و لپتین، به نظر می رسد که لپتین، سرکوب کننده اشتها؛ نقش مهمتری را در تعادل انرژی بدن ما داشته باشد. برخی از محققان معتقدند که لپتین به تنظیم گرلین کمک می کند. به عبارتی، لپتین به مغز سیگنال می دهد که بدن به اندازه کافی از ذخایر انرژی مانند چربی برخوردار است. اما بدن بسیاری از افراد چاق با وجود داشتن سطوح بالاتر لپتین به سیگنال های این هورمون واکنش نشان نمی دهد. به طور کلی، هرچه چربی بیشتری داشته باشید، لپتین بیشتری نیز در خون شما وجود دارد. اما این سطح به عوامل بسیاری بستگی دارد، از جمله آخرین زمانی که غذا خورده اید و همچنین الگوهای خواب شما. در همین راستا یک پژوهش نشان داد موش‌هایی که دوز لپتین دریافت کردند، در نهایت کمتر غذا خوردند، اما این اثر تنها در حدود دو هفته ادامه داشت. به نظر می رسد که موش ها در برابر اثرات کاهش اشتهای لپتین مقاومت نشان دادند.

چگونه هورمون های گرسنگی را کنترل کنیم؟

آیا فکر می کنید روشی برای کنترل “هورمون های گرسنگی” و در نتیجه مهار اشتهای ما وجود دارد؟ احتمالا این با اجتناب از غذاهای پرچرب حاصل می شود. زمانی که غذا می خوریم، پیام هایی به قسمت های مختلف بدنمان انتقال می یابد که به ما می گوید سیر شده ایم. دکتر دالمن در این رابطه می گوید، وقتی ما وعده های غذایی چرب می خوریم، این سیستم به خوبی کار نمی کند. او همچنین اذعان می دارد که مصرف چربی منجر به کالری بیشتر، افزایش وزن و در نهایت ذخیره چربی می شود. محققان برخی از این اثرات را تنها پس از سه روز رژیم غذایی پرچرب مشاهده نموده اند. از طرفی محققان نشان داده‌اند که یک رژیم غذایی غنی از کربوهیدرات‌های «خوب» (مانند غلات کامل) یا یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین، گرلین را به‌طور موثرتری نسبت به رژیم‌های پرچرب سرکوب می‌کند. علاوه بر این، چیزی که ممکن است در این رابطه موثر باشد و  مطمئناً ضرری هم نخواهد داشت، خواب کافی است. نتاج حاصل از یک پژوهش که بر روی ۱۲ مرد جوان انجام شد نشان داد که کمبود خواب با افزایش سطح گرلین، اشتها و گرسنگی در مقایسه با زمانی که آنها ۱۰ ساعت در شب می خوابیدند مرتبط بود. در نهایت، شواهد حاکی از آن هستند که اجتناب از رژیم غذایی پرچرب یکی از کلیدهای حفظ وزن سالم است.

تهیه و تنظیم مطلب توسط تیم تولید محتوای بادی‌من، استفاده از مطالب بدون ذکر منبع ( بادی‌من ) و به منظور مقاصد تجاری پیگرد قانونی دارد.

SOURCES

The Journal of Pediatrics, January 2004. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, September 2004; June 2004; 2001; vol 86. Gastroenterology, February 2003; August 2004; May 2002. International Journal of Obesity 1981; vol 5. Journal of the American Dietetic Association, September 2003. Metabolism Clinical and Experimental, November 2000. Hormone and Metabolic Research, August 2004. Endocrinology; vol 145. Regulatory Peptides, September 2004. Annals of Internal Medicine, Dec. 7, 2004. Mary Dallman, PhD, professor of physiology, University of California at San Francisco.