ویتامین عبارت است از عنصر ضروری برای فعالیت مناسب بدن و عامل حیاتی که اغلب در مواد گیاهی و حیوانی یافت می شود. هر یک از ویتامین ها به نوعی به شکل کاتالیزورهای لازم برای ایجاد واکنش های مورد نیاز بدن و پدیده تولید نسل نظیر تکثیر، رشد، گسترش و حفظ فعالیت های حیاتی و غیره به کار می روند.
ویتامین ها به دو گروه دسته بندی می شوند که عبارتند از:
۱) ویتامین های محلول در چربی : شامل ویتامین های
A ، D ، E و K است . ذخیره این گروه از ویتامین ها در بدن انسان برای چندین ماه قابل نگهداری و استفاده می باشد.
۲) ویتامین های محلول در آب : که عبارتند از
ویتامین C (اسید اسکوربیک)، B۱ (تیامین)، B۲ (ریبوفلاوین)، B۳ (نیاسین)، B۶ ( پیریدوکسین )، B۱۲ (سیانوکوبالامین)، اسید فولیک ، بیوتین و پانتوتنیک اسید.
بدن انسان قادر به ذخیره و استفاده از برخی ویتامین های محلول در آب برای چندین هفته می باشد.
بهترین منبع برای به دست آوردن ویتامین ها غذاها هستند . اغلب مردم در صورت داشتن تغذیه درست و اصولی قادرند ویتامین های مورد نیاز روزانه شان را از طریق دریافت ۱۲۰۰تا ۱۵۰۰ کیلو کالری به دست آورند. البته ورزشکارانی که روزانه به ۲۵۰۰ تا ۴۰۰۰ کیلو کالری نیاز دارند به راحتی می توانند با مصرف دو یا سه لیوان آب پرتقال ، ویتامین C مورد نیاز خود را تامین کنند. برای به دست آوردن ویتامین ها از طریق غذا باید روزانه از انواع مختلف غذاها استفاده کنیم.
فکر نکنید با مصرف قرص های ویتامینی بدنی سالم خواهید داشت ، بلکه سعی کنید با پیروی از یک برنامه غذایی متعادل و مناسب ، به خصوص مصرف میوه ها و سبزی ها ، ویتامین های مورد نیاز خود را تامین کنید. سبزیجات و میوه جات برای این کار بسیار مناسب هستند؛ چون علاوه بر ویتامین های مورد نیاز بدن ، دارای فیبر غذایی و سایر عناصر ضروری که برای حفظ سلامت انسان مفید و ضروری هستند، می باشند. اگر شما از برنامه غذایی متعادل و مناسب که شامل شیر و لبنیات ، سبزی و میوه، نان و غلات، گوشت و مقدار کمی چربی و قند می باشد به صورت روزانه استفاده کنید ، نیازی به مصرف مکمل ویتامین نخواهید داست. اغلب موارد استفاده از قرص های ویتامینی، به علت مصرف نکردن مقادیر مناسب میوه و سبزی است.
چه کسانی به مکمل های ویتامینی نیاز دارند؟
تحقیقاتی که اخیراً صورت گرفته نشان می دهد، بر خلاف تصور اغلب ورزشکاران، استفاده از قرص های ویتامینی اثرات خوبی بر بهبود وضع بدنی ورزشکار و بالا بردن بازدهی ورزشی آنها ندارد. البته باید توجه داشت که باید روزانه مقادیر لازم ویتامین ها را از طریق غذا دریافت نماییم؛ زیرا کمبود ویتامین ها در بدن می تواند بازدهی ورزشی فرد را کاهش دهد.
اغلب ، کمبود ویتامین ها در افراد مبتلا به کم اشتهایی ، کاهش ناگهانی وزن یا سوء جذب مواد مغذی و یا افرادی که عادات غذایی نادرستی دارند، مشاهده می شود. تنها مورد استثنایی که در مورد مصرف این مکمل ها وجود دارد ، ویتامین E است. ورزشکارانی که فعالیت شدید بدنی دارند ، می توانند زیر نظر پزشک یا متخصص تغذیه از مکمل ویتامین E استفاده کنند، زیرا به دست آوردن مقدار توصیه شده ی این ویتامین از طریق غذای روزانه اغلب مشکل است. ویتامین E یک آنتی اکسیدان است و می تواند از آسیب بافت ها در حین ورزش های شدید جلوگیری کند. اگر چه کمبود ویتامین ها در بدن به صورت ناگهانی رخ نمی دهد، ولی برخی افراد در معرض خطر کمبود ویتامین E هستند.
مکمل های ویتامینی برای افراد زیر توصیه می شود :
- افرادی که از رژیم های زیر ۱۲۰۰ کیلو کالری در روز استفاده می کنند
- افرادی که رژیم های خاصی بدون تنوع غذایی استفاده می کنند
- بیماران مبتلا به کم اشتهایی
- افرادی که مبتلا به عدم تحمل لاکتوز هستند ، یعنی افرادی که با مصرف شیر و فرآورده های لبنی احساس ناراحتی می کنند که این افراد باید از مکمل های کلسیم و ویتامین B۲ استفاده کنند
- افرادی که نسبت به برخی مواد غذایی آلرژی دارند مانند تخم مرغ، توت فرنگی، کیوی، گندم
- گیاهخواران: افرادی که فعالیت بدنی بالایی دارند و از گوشت و فرآورده های گوشتی استفاده نمی کنند، اغلب دچار کمبود ویتامین D و ویتامین B۲ و B۱۲ می شوند
- خانم های باردار یا آنهایی که قصد باردار شدن دارند ، باید در رژیم غذایی خود از غذاهای غنی از اسید فولیک و در صورت نیاز از مکمل دارویی اسید فولیک استفاده کنند.
منابع غذایی اسید فولیک عبارتند از
- اسفناج
- کلم بروکلی
- پرتقال
- عدس
- جگر گوساله
- لوبیا قرمز
- جوانه ی گندم
این ویتامین سبب رشد و تکامل جنین به ویژه تشکیل سیستم اعصاب مرکزی و سنتز پروتئین های ساختمانی آن می شود. افرادی در معرض خطر بیماری های قلبی و سرطان هستند و فعالیت بدنی شدیدی هم دارند ، باید از مکمل ویتامین E به جهت آنتی اکسیدان بودنش استفاده نمایند. برخی از مردم به غلط بر این باورند که برای به دست آوردن سلامتی خود باید روزانه چندین قرص مولتی ویتامین دریافتن نمایند. در حالی که بهترین مکمل برای آنها درست و سالم غذا خوردن است و باید توجه داشت که مصرف مقادیر زیاد مکمل و ویتامین ها نمی تواند کمبودهای تغذیه ای ناشی از غلط غذا خوردن را جبران نماید.
ده ویتامین ضروری برای ورزشکاران بدنسازی و پرورش اندام
یکی از موضوعات بسیار مهم برای ورزشکاران استفاده از مکمل ورزشی است و اینکه چه بخورند، چه مقدار بخورند و چه وقت بخورند؟ در نظر داشته باشید یک رژیم مکمل غذایی بعضی مواقع میتواند بیاثر باشد مثل اینکه از زیبایی یک جنگل به خاطر درختان آن غافل شویم. یعنی هدف اصلی مصرف مکملها را فراموش کنیم و متوجه نشویم دقیقا یک بدنساز موفق، چه کاری انجام میدهد.
سلولهای بدن ما به ویژه سلولهای عضلانی برای متابولیسم مناسب و رشد و نگهداری خودشان به واکنشهای بیوشیمیایی معین تکیه میکنند. برای انجام این واکنشها احتیاج به ویتامینهای ویژهای است که به تجزیه و تسهیل واکنشهای بدن کمک میکنند. بدون این ویتامینها هیچ اتفاقی روی نمیدهد، حتی اگر یکی از این مواد ضروری ناقص باشد، یک بدنساز پیشرفته میتواند دچار مشکل شود یا حتی پیشرفت وی متوقف شود. اگر این ویتامینها نباشند، تولید انرژی یا رشد ماهیچهها به زحمت انجام میشود و توده عضلانی شروع به تحلیل رفتن میکند و تراکم استخوانها رو به زوال خواهد گذاشت و همه سیستمهای بدن شروع به ضعف میکنند.
بیشتر اوقات ما مواد ضروری بدن را فراموش میکنیم و تنها به مواد انرژیزا مثل کربوهیدراتها و پروتیینها و چربیها توجه داریم. ویتامینها به دو بخش تقسیم میشوند، ویتامینهای محلول در چربی و محلول در آب؛ ویتامینهای محلول در چربی شامل (K, E, D, A) هستند و به این نام مشخص شدهاند و در بافت چربی بدن ذخیره میشوند و نباید روزانه دوباره ذخیره شوند، زیرا افزایش میزان این ویتامینها به مسمویت منتهی میشود و در ذخیره آن باید دقت کرد.
همه ویتامینهای محلول در آب (به جز ویتامین C) به صورت کلی ترکیب شده هستند با ویتامین B و Complex B (شامل ویتامینهای ۱B و ۲B و ۳B و ۶B و ۱۲B و بیوتین و پانتونیک اسید) چون این ویتامینها محلول در آب هستند، به سختی وارد بافت چربی میشوند بنابراین در بدن ذخیره نمیشوند و مقدار زیادی از آنها دفع میشود و دچار مسمومیت نمیشوند. این ویتامینها به طور مداوم باید در یک رژیم بدنسازی مورد استفاده قرار گیرند
ویتامین ب۱۲ (Vitamin B12)
عملکردهای این ویتامین زیاد هستند، از جمله شرکت در متابولیسم کربوهیدرات و نگهداری از بافت عصبی و تحریک عضلات توسط اعصاب و شرکت در عملکرد انقباض و توازن و رشد عضلات نقش دارد. ویتامین ۱۲B از غذاهایی با منشا حیوانی به دست میآید بنابراین آن دسته از ورزشکارانی که یک رژیم گیاهی سخت را ادامه میدهند، باید در رابطه با این مکملهای ویتامین ۱۲B با یک پزشک مشورت کنند. برای برطرف کردن کمبود این ویتامین تزریقات ۱۲B در بین ورزشکاران متداول است، به طوری که آنان معتقدند که ۱۲B عملکرد را بهتر میکند.
بیوتین
در تحقیقات انجام شده مشخص شده است که بدنسازان مشکل زیادی در حفظ مقدار سطح طبیعی آن دارند و علت این مشکل خنثی کننده بیوتین است که مادهای به نام اویدین است. اویدین در سفیده تخممرغ خام که یک ماده اساسی برای ورزشکاران است، وجود دارد بنابراین بدنسازان با کمبود بیوتین روبهرو میشوند. بیوتین نقش حیاتی در متابولسیم اسیدهای آمینه و تهیه انرژی از بسیاری از منابع را دارد.
ویتامین ب۲ (ریبوفلاوین)
ویتامین ب۲ در تولید انرژی که از سه مرحله تشکیل شده, شرکت دارد و قدری هم با متابولسیم پروتیین مربوط است و یک نسبت قوی بین جرم بدون چربی بدن و ب۲ وجود دارد. مطالعات نشان داده که زنها بیشترین احتیاج ب۲ را در سطح فعالیت نرمال دارند و علاوه بر آن ثابت شده که مکمل ب۲ تحریکپذیری ماهیچهها را بالا برده و در تمرین ورزشکاران ماده اساسی است.
ویتامین A
بیشتر ما ویتامین A را کمک کننده بینایی میدانیم اما بدنسازان به منفعتهای دیگر آن نیز احتیاج دارند. یکی از فعالیتهای دیگر ویتامین A شرکت در ساختن پروتیین، فرآیند اصلی رشد ماهیچه است. دوم در تولید گلیکوژن که سوخت ذخیره شده برای فعالیتهای بیشینه و شدید است و شکل اساسی مقدار اندک آن در بدن بدنسازان است.
ویتامین E
ویتامین E یک آنتی اکسیدان قوی است و از غشای سلولها محافظت میکند و از آنجا که بیشتر فرآیندهای متابولیکی بدن باعث رشد سلولهای ماهیچهای میشوند، به سلامت غشای سلولی وابستهاند. این ویتامین اهمیت به سزایی دارد. علاوه بر آن، آنتی اکسیدانها به کاهش تعداد رادیکالهای آزاد در بدن کمک میکنند و مانع تغییرات سلولی و تخریب آن و حتی سرطان میشود.
ویتامین ب۳ (نیاسین)
این ویتامین در نزدیک به ۶۰ فرآیند متابولیک مربوط با تولید انرژی دخیل است و به دلیل سوخت حرکتی، برای بدنسازان اهمیت ویژهای دارد. تحقیقات نشان میدهد ورزشکاران بیش از غیر ورزشکاران به ۳B نیاز دارند. علاوه بر اینها ۳B به گشاد شدن عروق منجر میشود و در میدان مسابقه به ورزشکار کمک زیادی میکند اما باید توجه کرد در حین مسابقه و در طول تمرین چون در سوختن چربیها اختلال وارد میکند، نباید استفاده شود.
ویتامین D
نقش اصلی و مهم ویتامین دی جذب کلسیم و فسفر است. کلسیم در انقباضها عنصر اصلی است. اگر ذخایر مناسبی از کلسیم در دسترس ماهیچهها قرار نگیرد، انقباضهای قوی و سخت ماهیچهها را نمیتوان تحمل کرد. البته کلسیم باعث تراکم استخوانها نیز میشود. در مورد فسفر فراموش نکنید که به ایجاد انقباض ماهیچهای سریع و قوی منجر میشود که در اثر حرکتها و تمرینات با وزنه است. همچنین فسفر برای ساختن ATP (مولکول انرژی) به کار میرود. این ماده مغذی که در غذاهای خشک به میزان بالا وجود دارد، باید در لیست غذای بدنسازان قرار گیرد. پس به نوشیدن حداقل یک لیوان شیر کم چربی یا بدون چربی در هر روز عادت کنید، البته به دنبال غذاهای غنی شده با ویتامین D هم باشید.
ویتامینB1 (تیامین)
تیامین از ویتامینهایی است که برای متابولسیم پروتیین و رشد مورد نیاز است. تیامین همچنین در تشکیل هموگلوبین نقش دارد. همانطور که میدانید، در ورزشهای هوازی انتقال اکسیژن ضروری است پس ویتامین ۱B در تحمل افزایش سطح تمرین اهمیت دارد و از جمله ویتامینهای اندکی است که عملکرد را افزایش داده و به مقدار زیاد، مورد نیاز ورزشکاران است و مقدار نیاز به آن متناسب با شدت فعالیت است.
ویتامین۶ B (پیریدوکسین)
از جمله فعالیتهای آن شرکت در متابولیسیم پروتیین، رشد و بهینهسازی کربوهیدراتها است و تنها ویتامینی است که به طور مستقیم در جذب پروتیین دخیل است. هر چقدر پروتیین مصرفی بیشتر باشد، مصرف این ویتامین هم باید بیشتر باشد بنابراین کاربرد عمیقی در رشد دارد.
ویتامین C (اسید اسکوربیک)
بیشتر ورزشکاران اهمیت ویتامین سی را در موفقیت نمیدانند. ویتامین C یک آنتی اکسیدان است که سلولهای ماهیچهای را محافظت میکنند و از خطر رادیکالهای آزاد جلوگیری میکند و باعث بهبودی در رشد میشود و ماده نگهدارنده استخوانها و ماهیچهها است و استرس را کاهش میدهد. علاوه بر اینها، در جذب آهن موثر و ضروری است و کمک در اکسیژنرسانی به وسیله اتصال اکسیژن به هموگلوبین است. همچنین در آزاد کردن هورمونهای آنابولیسم جنسی شرکت میکنند. بالاخره ویتامین C بیشترین حلالیت را در آب نسبت به ویتامینهای دیگر دارد و سریع در آب منتشر میشود و نیازمندی بدن ورزشکاران به این ویتامین بسیار زیاد است.
انتخاب مکمل ها
در مصرف ویتامین ها حتماً به مقادیر توصیه شده و مجاز روزانه آنها توجه کنید. کمبود یک ویتامین خاص در بدن انسان به ندرت مشاهده می شود و اغلب نیاز به استفاده از مولتی ویتامین ها وجود دارد. استفاده از مقدار کم انواع ویتامین ، بهتر از استفاده ی بی رویه از یک نوع ویتامین خاص می باشد، مگر اینکه پزشک فقط یک نوع ویتامین خاص را برای شما تجویز کند.
ترجمه توسط تیم تولید محتوای بادیمن، استفاده از مطالب بدون ذکر منبع ( بادیمن ) و به منظور مقاصد تجاری پیگرد قانونی دارد.
سلام مطالب بسیار مفیدی رو مطرح کردید ممنون از شما